Άσε με να Δω Μέσα από τα Μάτια σου!

Μια διαδρομή στο σκοτάδι. Τη στιγμή που η όραση σιωπά, ξεκινά ένα ιδιαίτερο παιχνίδισμα των αισθήσεων που απομένουν. Ένας μοναδικός διάλογος μέχρι την έξοδο προς το φως. Μια εμπειρία που θα μείνει βαθιά χαραγμένη στην καρδιά και τον νου μας. Τη Δευτέρα 30 Μαρτίου οι μαθητές της Στ’ τάξης του σχολείου μας είχαν την ευκαιρία να βιώσουν ένα μαγικό ταξίδι ενσυναίσθησης, αντίληψης της διαφορετικότητας και αναγνώρισης της ισοτιμίας. Στον εκθεσιακό χώρο του Badminton,  άνθρωποι με μεράκι και θετική διάθεση μάς ξενάγησαν σε πρωτόγνωρα μονοπάτια αντίληψης της πραγματικότητας. Συγκεκριμένα, ήρθαμε σε επαφή με ζητήματα καθημερινότητας των ατόμων με μειωμένη ή καθόλου όραση.  Άγνωστες πτυχές της ζωής τους και πρακτικές ανάγκες, των οποίων η κάλυψη θεωρείται για πολλούς δεδομένη και αυτονόητη, αισθητοποιήθηκαν σε εμάς με έναν τρόπο άμεσο και παραστατικό. Αναρωτηθήκαμε πώς είναι δυνατόν μέσα στο απόλυτο σκοτάδι να υπάρχει ένα τόσο δυνατό φως, φως που σημαίνει διάθεση για ζωή, απόλαυση μικρών καθημερινών πραγμάτων που σηματοδοτούν την ουσία της, βίωση του κόσμου μέσα από τέσσερις αισθήσεις που λειτουργούν με τέτοια ένταση, έτοιμες να ρουφήξουν κάθε ερέθισμα που προκαλεί συγκίνηση, εγρήγορση, μαγεία και χαρά στην ανθρώπινη ψυχή.

Μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας, περίπατος στον Εθνικό Κήπο και προσοχή στραμμένη στο  μοναδικό ηχοτοπίο που ξετυλίγεται γύρω σου. Το κελάρυσμα και η δροσιά του νερού που κυλά, το άγγιγμα μιας καλαμιάς, το κελάηδισμα των πουλιών.  Απλές διαδρομές και περιήγηση στους πολύβουους δρόμους με τα ηχητικά σήματα να διευκολύνουν την πορεία μας, επιβίβαση στο μετρό και αναζήτηση μιας πολυπόθητης θέσης. Όλα αποκτούν ιδιαίτερο νόημα και σημασία όταν οι προσλαμβάνουσές σου είναι αλλιώτικες από αυτές που έχεις συνηθίσει. Φτάνουμε στο καφέ και είναι πια γενική διαπίστωση πως κάθε χώρος συνοδεύεται από τη δική του μυρωδιά, τους δικούς του ήχους. Το ψιλό γρασίδι, τα θορυβώδη χαλίκια, το ξύλινο πάτωμα, η απαλή ταπετσαρία στέλνουν διαφορετικά και μοναδικά σήματα στο σώμα μας. Οι ανάγλυφοι χάρτες και οι πινακίδες που ψηλαφίζουμε με αγωνία μαρτυρούν την ανάγκη μας για πληροφορία, αλληλεπίδραση και ανατροφοδότηση. Όλα αυτά δίνουν ένα μοναδικό χρώμα στη βόλτα μας. Υλικά και αντικείμενα, των οποίων την ύπαρξη θεωρούμε δεδομένη και υπό άλλες συνθήκες αγνοούμε, αρχίζουν να υπάρχουν γύρω μας με έναν τρόπο διαφορετικό. Τα μάτια μας, είτε κλειστά είτε ανοιχτά δεν είναι πια σε θέση να μας δείξουν τον δρόμο. Το σκοτάδι οξύνει τι υπόλοιπες αισθήσεις. Προσανατολιζόμαστε γρήγορα, πιο γρήγορα απ’ ό,τι φανταζόμαστε ή περιμέναμε. Η φωνή του ξεναγού μας, το διακριτικό άγγιγμα του σώματος του άλλου, ένας ήχος, ένα σημείο αναφοράς, όλα συμβάλλουν στο να βρούμε τον προσωρινά χαμένο προσανατολισμό μας. Η ομάδα μας αποκτά ξεχωριστούς δεσμούς, βρίσκει τον προορισμό της σε σχέση με τον άλλον,  έναν άλλον που μπορεί να αντιληφθεί τις ανάγκες και τη διαφορετικότητά μας όντας στην ίδια θέση με καθέναν από εμάς. Πηγαίνουμε για ψώνια. Η ποικιλία των σχημάτων παίρνει επάξια τη θέση της ποικιλίας των χρωμάτων. Χάντρες, υφάσματα, μυρωδιές φρούτων και ξηρών καρπών, διαφορετικές υφές αντικειμένων συνθέτουν την παράξενη ομορφιά ενός κόσμου που υπάρχει ταυτόχρονα και παράλληλα με αυτόν που προσπερνάει η φευγαλέα εντύπωση της όρασής μας.

Τα ερωτήματα που μας γεννιούνται είναι πολλά ∙ από τα πιο πρακτικά μέχρι και τα πιο φιλοσοφικά. Απίστευτο πώς μια παιδική ψυχή μπορεί να αντιληφθεί την έννοια της ανθρώπινης ανάγκης που είναι ίδια για όλους μας ανεξαρτήτως χαρακτηριστικών και σωματικών δυνατοτήτων. Πώς νιώθει ένας άνθρωπος που χάνει την όρασή του σε ένα μεταγενέστερο στάδιο της ζωής του; Άραγε του λείπουν τα χρώματα και οι μορφές που γνώρισε στην πρώτη παιδική ηλικία; Πώς τον αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που τον γνωρίζουν για πρώτη φορά ή οι άνθρωποι με τους οποίους συναναστρέφεται στον δημόσιο χώρο; Η καθημερινότητά του; Το μαγείρεμα; Η ανάγκη για επικοινωνία και η χρήση κινητού τηλεφώνου ή μέσων κοινωνικής δικτύωσης; Οι απαντήσεις που παίρνουμε από τον ξεναγό μας είναι αυθεντικές και προσωπικές, μα μέσα από αυτές καταδεικνύεται μια κοινή, πανανθρώπινη αλήθεια ∙ όλοι οι άνθρωποι επιθυμούμε τα ίδια αγαθά και αξίζει να έχουμε ίδιες ευκαιρίες σε μια ζωή σύντομη και όμορφη, γεμάτη σκληρότητα και μαγεία, δυσκολίες και χαρές.

Παίξαμε με τα παιχνίδια τους, ψηλαφίσαμε αντικείμενα καθημερινής χρήσης ∙ ένα ρολόι, μια τράπουλα, μια κούκλα πρώτης γραφής, έναν μετρητή θερμοκρασίας. Γνωρίσαμε τη γραφή τους, τον κώδικα Braille. Ουσιαστικά, ψηλαφίσαμε πτυχές της καθημερινότητάς τους με υλικό και πνευματικό τρόπο. Συναντήσαμε ανθρώπους με και χωρίς όραση που ζουν ανάμεσά μας, συναντούν δυσκολίες, δίνουν αγώνα για τα δικαιώματα των ατόμων χωρίς όραση, αποτελούν πρότυπα ζωντάνιας, εκπέμπουν θετική ενέργεια, βιώνουν χαρές και λύπες. Απλοί καθημερινοί άνθρωποι που έχουν αναλάβει όμως έναν ρόλο ανεκτίμητης αξίας ∙ να κάνουν για λίγο όλους εμάς να έρθουμε πιο κοντά σε μια παράλληλη πραγματικότητα, χωρίς να την προσπεράσουμε ή να στρέψουμε αλλού το βλέμμα. Η προσέγγιση αυτή δεν έχει καμία σχέση με τη λύτρωση του «να φτάνει κανείς τελικά στο φως» ή τη συνειδητοποίηση του πόσο τυχερός είναι κανείς όταν προσλαμβάνει τα ερεθίσματα και με τις πέντε του αισθήσεις. Η προσέγγιση αυτή, αντιθέτως, εκπέμπει γνήσιο συναίσθημα και αξιοπρεπή στάση απέναντι στο δώρο που λέγεται ζωή, εκπέμπει πίστη στο χρέος του ανθρώπου να ζήσει έντονα, να αξιοποιήσει το ψυχικό και πνευματικό του δυναμικό λέγοντας ένα ηχηρό «ναι, μπορώ» σε ό,τι ενδέχεται στα μάτια μιας κοινωνίας να φαντάζει μειονεξία, αδυναμία, ειδική ανάγκη, έλλειψη, ατυχία. Η αλήθεια της ζωής ξεπερνά τα πρακτικά εμπόδια και τα κοινωνικά στερεότυπα, κι έρχεται να συναντήσει την εγγύτητα της ψυχής, την ανθρώπινη ουσία που ξεφεύγει από τους φραγμούς των οπτικών εντυπώσεων. Οι τελευταίες, πολλές φορές αξιοποιούνται λαθεμένα και στερούν από εμάς την ευκαιρία να πλησιάσουμε τον άλλον, να γνωρίσουμε αυτό που πραγματικά είναι κι έχει να προσφέρει ή να πει.

Στο «τέλος» του ταξιδιού μας γνωρίσαμε τη Μέι, μια σκυλίτσα-οδηγό που συντροφεύει στη ζωή και τις διαδρομές του ένα άτομο χωρίς όραση. Η Μέι είναι ένας ειδικά εκπαιδευμένος σκύλος. Γνωρίζει ιταλικά, μιας και οι εντολές που υπακούει είναι διατυπωμένες σε αυτήν τη γλώσσα! Κοιτώντας πιο ψηλά από τα συνηθισμένα , μη εκπαιδευμένα σκυλάκια, βρίσκει εμπόδια στον δρόμο σου και σε βοηθά να τα αποφύγεις, υποδεικνύει καθίσματα σε δημόσιους χώρους, ανταποκρίνεται στα καλέσματα του αφεντικού της, κάνοντας τη ζωή και την καθημερινότητά του πιο λειτουργική. Το σαμάρι που φορά την τοποθετεί σε έναν ρόλο στα καθήκοντα του οποίου συμπεριλαμβάνονται η  υπευθυνότητα και απόλυτη συγκέντρωση. Χάδια, λιχουδιές και εντολές από περαστικούς αδυνατούν να αποσπάσουν την προσοχή της, γεγονός που αποδεικνύει την απόλυτη αφοσίωση στις ανάγκες, τα θελήματα και τις προσταγές του αφεντικού της, με το οποίο αναπτύσσει έναν μοναδικά ισχυρό δεσμό.

Ένα μάθημα αντίληψης της ουσίας των πραγμάτων, μια διαλεκτική αξιοπρέπειας και κατάφασης στη ζωή. Εκ μέρους όλων των μαθητών στέλνουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Κώστα, την Ιωάννα, τον Θεόδωρο, σε όσους μας υποδέχτηκαν και μας πρόσφεραν μια αξέχαστη γεύση από τον κόσμο τους, τον κόσμο μας, σε όσους μας αποκάλυψαν πτυχές του που μέχρι τώρα δε γνωρίζαμε, διευρύνοντας τους ψυχικούς και πνευματικούς μας ορίζοντες.

Ευχαριστούμε από καρδιάς. Σας αποχαιρετούμε για να σας συναντήσουμε ξανά εκεί έξω στον αγώνα που λέγεται ζωή, στη μάχη που λέγεται ανθρώπινη δύναμη και αξιοπρέπεια.

Οι μαθητές της Σχολής Χατζήβεη και οι δασκάλες τους.